ای کاش که جای آرمیدن بودی...

نـگاهی بـه معــماری آرامـگاه حکیـم عـمر خیــام :

این بنای جادویی کار معمار زبر دستی به نام  استاد هوشنگ سیحون است.

ایشان خود در باره این بنا می گویند :

آرامگاه خیام در باغ امامزاده محروق نیشابور قرار داشت اولین کاری که باید انجام می دادم این بود که به گونه ای طراحی کنم که آرامگاه خیام و امامزاده محروق تداخل پیدا نکند؛ به همین منظور من برای باغ محوری عرضی تعریف کردم تا آرامگاه را که در گوشه شمال شرقی باغ قرار داشت از امامزاده جدا کنم.

از طرفی دیگر در چهار مقاله عروضی گفتاری از خیام آمده مبنی بر اینکه ایشان گفته اند که :

"من آرزو دارم مزارم در جایی باشد که در بهاران برگ گل روی مزارم بریزد."

بنابراین من مکانی در باغ را که اختلاف ارتفاع سه متری نسبت به درختان زرد آلوی باغ داشت انتخاب کردم چون این مکان سه متر پائین تر قرار دارد فصل بهار شکوفه های زرد آلو روی مزار میریزد.

خیــام؛ ریاضیدان، منجم، و ادیب، بود.

سعی داشتم که این سه جنبه شخصیتی در مزارش تجلی پیدا کند. من ده پایه برای آرامگاه در نظر گرفتم. عدد ده اولین عدد دو رقمی است و پایه و اساس بسیاری از اعداد می باشد از هر پایه دو تیغه بر پایه مدل ریاضی خاصی به صورت مورب بالا می رود و با دیگر تیغه ها برخورد میکنند، و از رو به رو بر روی پایه مقابلشان پائین می آید. همه این تیغه های مورب در محور عمودی وسط برج همدیگر را قطع میکنند سطح پیچیده حاصله بر اثر یک فرمول ریاضی به وجود آمده که سنبل جنبه ریاضیدان خیام است از طرف دیگر تقاطع تیغه ها در سقف آرامگاه یک ستاره به وجود می اورد که سنبل ستاره شناسی خیام محسوب می شود. 

خیام سرانده رباعیات است من برای اولین بار در ایران از خط شکسته به صورت سیاه مشق استفاده کردم تا مجموعه ای انتزاعی را به وجود بیاورم. انتخاب رباعیات نیز به وسله مرحوم استاد جلال همایی انجام شد. رباعیاتی انتخاب شد که در اصل بودن آنها شکی وجود نداشته باشد ما بر روی هر کدام از پانل های لوزی دو رباعی به کار بردیم که مجموعا بیست رباعی در کل مجموعه نوشته شد.

♥ هوشنگ سیحون (۱ شهریور ۱۲۹۹ - تهران) معمار و نقاش ایرانی، استاد معماری و رییس سابق دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران است...